Κλάδος Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας – Ελληνική Εταιρεία Έρευνας Συμπεριφοράς

Κλάδοι

Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία για την Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας

Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΔΣΘ) δημιουργήθηκε από την Marsha Linehan για την αντιμετώπιση ασθενών που έπασχαν από οριακή διαταραχή προσωπικότητας και ειδικότερα για την αντιμετώπιση νέων γυναικών που εμφάνιζαν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και είχαν κάνει απόπειρες αυτοκτονίας χωρίς να πάσχουν από κατάθλιψη. Είναι μία σχετικά νέα θεραπεία καθώς τα δύο βιβλία οδηγοί (manual) εκδόθηκαν στην αρχή της δεκαετίας του 1990.

Οι ισχυρότερες καταβολές της ΔΣΘ προέρχονται, όπως υπονοεί και η ονομασία της, από τις θεραπείες της συμπεριφοράς και τις θεωρίες της μάθησης καθώς και τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Η ΔΣΘ όμως δανείζεται στοιχεία και τεχνικές και από άλλες θεραπείες καθώς και φιλοσοφικά συστήματα τόσο της Δύσης όσο και της Ανατολής.

Για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας η ΔΣΘ εστιάζεται κυρίως στην απορρύθμιση του συναισθήματος που σύμφωνα με το βιοκοινωνικό μοντέλο της θεραπείας είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού της βιολογικής ευπάθειας του ατόμου με την έκθεσή του κατά την ανάπτυξή του σε ένα απαξιωτικό περιβάλλον.

Η έννοια του απαξιωτικού περιβάλλοντος αναφέρεται σε συνθήκες όπου οι σημαντικοί άλλοι (π.χ. γονείς) δεν ενίσχυαν τη συναισθηματική έκφραση του παιδιού, του υπαγόρευαν τα συναισθήματα που θα έπρεπε να νιώθει σε κάθε περίπτωση ή λειτουργούσαν κακοποιητικά. Για αυτό και μία από τις βασικές τεχνικές της ΔΣΘ είναι η παρατήρηση και περιγραφή των συναισθημάτων καθώς και εγκυροποίησή τους ως φυσιολογικές αντιδράσεις σύμφωνα με τις παρελθούσες και παρούσες εμπειρίες και καταστάσεις.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο όρος διαλεκτική προστέθηκε στην ονομασία της θεραπείας γιατί σύμφωνα με την Linehan οι οριακοί ασθενείς βιώνουν μία σειρά από διαλεκτικά διλήμματα στα οποία η θεραπεία εστιάζεται στην ανεύρεση της σύνθεσής τους. Ένα παράδειγμα διαλεκτικού διλήμματος είναι ο διπολικός τρόπος σκέψης του οριακού ασθενή.

Σε αντίθεση με τη γνωσιακή προσέγγιση η ΔΣΘ δεν διδάσκει τον ασθενή να αντιλαμβάνεται τις γκρι αποχρώσεις μεταξύ του μαύρου και του άσπρου αλλά το μαύρο και το άσπρο ταυτόχρονα σαν ένα ενιαίο σύνολο. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η ΔΣΘ στοχεύει στο να μετραπεί η αντίθεση “Ή….ή” στη σύνθεση “και…..και”. Σε αυτό το πλαίσιο σκέψης η σύνθεση μεταξύ της αποδοχής και της αλλαγής κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για τη θεραπεία.

Ο κλάδος της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας

Οι λόγοι που οδήγησαν στην πρόταση για τη δημιουργία κλάδου Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας είναι οι παρακάτω:

α. Η θεραπεία αυτή αν και ανήκει στις θεραπείες της Συμπεριφορας και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για τη θεραπεία της οριακής διαταραχής προσωπικότητας είναι πρακτικά άγνωστη στην Ελλάδα.
β. Το παραπάνω θα πρέπει να συνεκτιμηθεί σε συνδυασμό με την παρατήρηση ότι την τελευταία δεκαετία έχει αυξηθεί η αναζήτηση θεραπείας από άτομα που πάσχουν από οριακή διαταραχή προσωπικότητας.
γ. Κατά συνέπεια υπάρχει αυξημένη ανάγκη για ενημέρωση και εκπαίδευση των ειδικών για την αντιμετώπιση αυτής της διαταραχής προσωπικότητας ιδιαίτερα και λόγω της αυξημένης αυτοκτονικότητας που παρουσιάζουν αυτοί οι ασθενείς.

Ο κλάδος απαρτίζεται από ψυχολόγους και ψυχιάτρους που έχουν εκπαιδευτεί και εφαρμόζουν τη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία ή έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να εκπαιδευτούν στη συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση.

Οι στόχοι του κλάδου είναι:

α. Η ενημέρωση των εδικών για τη συγκεκριμένη θεραπεία και την αποτελεσματικότητά της στην αντιμετώπιση της οριακής διαταραχής προσωπικότητας.
β. Η διοργάνωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είτε με τη μορφή εργαστηριών ή σεμιναρίων για τη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία. Ορισμένες από αυτές τις δραστηριότητες μπορεί να αφορούν και την πρόσκληση ξένων ομιλητών στην Ελλάδα.
γ. Τη διευκόλυνση των θεραπευτών που εφαρμόζουν τη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία με την παροχή εποπτείας.
δ. Τη συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα που αφορούν τη μελέτη της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας.